تاثیر دو نوع فعالیت بدنی بالا تنه و پایین تنه بر برخی از عوامل قلبی- عروقی، متابولیکی و هماتولوژیکی

چکیده زمینه و هدف: با توجه به پیچیدگی پاسخ سیستم قلبی- عروقی به فعالیت های بدنی متفاوت، امروزه پرداختن به این سیستم و تأثیرپذیری آن از ورزش اهمیت بسزایی پیداکرده است. هدف از مطالعه حاضر مقایسه پاسخ برخی از عوامل قلبی- عروقی، متابولیکی و هماتولوژیکی به فعالیت بدنی بالاتنه و پایین تنه بود. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی است. آزمودنی ها شامل 10 نفر دانشجوی دختر غیرورزشکار بودند که پس از اخذ رضایت نامه به طور داوطلب، در این بررسی شرکت کردند. برای تعیین شدت پروتکل تمرینی آزمودنی ها در طی روزهای جداگانه ای دو آزمون فزآینده را بر روی دوچرخه کارسنج و کارسنج دستی اجرا کردند. تغییرات گازهای تنفسی و ضربان قلب به صورت نفس به نفس از طریق دستگاه تجزیه گازهای تنفسی ثبت شد. دو پروتکل تمرینی زیر بیشینه نیز ابتدا شامل گرم کردن به مدت 5 دقیقه و سپس اجرای فعالیت بدنی روی دوچرخه کارسنج یا کارسنج دستی با شدت 70% حداکثر اکسیژن مصرفی یا 80%-75% حداکثر ضربان قلب به مدت 30 دقیقه بود. هر یک از آزمون ها با فاصله یک هفته از یکدیگر اجرا شدند. برای اجرای پروتکل تمرینی در ابتدا، قد و وزن آزمودنی ها اندازه گیری و از آنها خواسته شد، به مدت 10 دقیقه روی صندلی بنشینند تا ضربان قلب، دمای بدن، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و نیز اولین مرحله خون گیری انجام شود. به ترتیب بلافاصله پس از پایان اجرای پروتکل و پس از 30 دقیقه استراحت غیرفعال، دومین و سومین نوبت خونگیری و اندازه گیری سایر فاکتورها انجام شد. داده ها با آزمون تحلیل واریانس دو طرفه مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تجزیه و تحلیل شدند.در این مطالعه 05/0≥p معنی دار تلقی گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که در مقادیر ضربان قلب، لاکتات، گلبول قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت، حجم متوسط گلبول های قرمز و غلظت متوسط سلولی هموگلوبین بین دو نوع فعالیت روی دوچرخه کارسنج و کارسنج دستی از لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود نداشت اما فشار خون و میانگین هموگلوبین سلولی بین دو نوع فعالیت تفاوت معنی داری داشت (013/0p=، برای فشار خون و046/0 p=برای میانگین هموگلوبین سلولی). نتیجه گیری: از این یافته ها چنین نتیجه گیری می شود که فاکتورهای هماتولوژیکی، قلبی- عروقی و متابولیکی اندازه گیری شده در فعالیت های ورزشی در شدت های نسبی یکسان، به طور مشخص متفاوت نیست. ولی در پارامترهای فشار خون و میانگین هموگلوبین سلولی، بین دو نوع فعالیت تفاوت معنی داری مشاهده شد. میزان فشار خون در فعالیت روی کارسنج دستی، و میزان میانگین هموگلوبین سلولی هنگام فعالیت روی دوچرخه کارسنج بالاتر بود. همچنین تفاوت معنی داری در مقادیر همه پارامترها، قبل از فعالیت و بلافاصله بعد از فعالیت بجز هموگلوبین و میانگین هموگلوبین سلولی مشاهده شد. وصول مقاله:15/1/91 اصلاحیه نهایی:21/5/91 پذیرش:14/9/91